Stories
The following information will be available in english soon.
Το ναυάγιο του «Πατρίς»
στον Κούνδουρο
Το τροχήλατο επιβατικό ατμόπλοιο «Πατρίς» (με αρχική ονομασία «Όθων»), μήκους 217 ποδών πλάτους 27.5 ποδών, 787 κόρων, 641 τόνων (επίσης αναφερόταν και ως 700 ή 800 τόνων) και ισχύος 180 ίππων, ήταν ένα από τα πλοία της Ελληνικής Ατμοπλοϊκής Εταιρίας, της πρώτης ακτοπλοϊκής εταιρίας που ιδρύθηκε στην Ελλάδα. Ήταν ένα πολυτελές πλοίο, σιδερένιας κατασκευής, το οποίο ναι μεν έκαιγε κάρβουνο στην ατμομηχανή που κινούσε τους δύο τροχούς του, διέθετε ωστόσο και ιστία.
Κατασκευάστηκε και παραδόθηκε το 1860, κατόπιν παραγγελίας τεσσάρων συνολικά πλοίων από τον πρώην βασιλιά ‘Οθωνα το 1859, στα ναυπηγεία C. Lungley & Co, Deptford, στον ποταμό Thames της Αγγλίας: το «Όθων», που μετονομάστηκε σε «Πατρίς» όταν δόθηκε στην Ελληνική Ατμοπλοΐα, το όμοιό του «Αμαλία», το οποίο μετονομάστηκε αρχικά σε «Ευνομία» και ακολούθως σε «Ίρις», μετά από φωτιά στο λέβητα με 50 άτομα απώλειες ενώ ήταν στην Ύδρα, καθώς επίσης και τα δυο μικρότερα «Βυζάντιον» και «Επτάνησος».
Το «Πατρίς» βυθίστηκε μετά από πρόσκρουση στον ύφαλο του Κούνδουρου στην Κέα στις 23/02/1868, ενώ εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς-Σύρος με 500 περίπου επιβάτες, σε καλές καιρικές συνθήκες. Οι ευθύνες του ναυαγίου βάρυναν αρχικά τον πλοίαρχο Ν. Αγγελικάρα, ο οποίος όμως αθωώθηκε αργότερα από το ναυτοδικείο. Δεν υπήρξαν θύματα, καθώς όλοι οι επιβάτες βγήκαν σώοι στη στεριά, αλλά η οικονομική ζημία για την Ελληνική Ατμοπλοϊκή Εταιρία ήταν μεγάλη. Το πλοίο, το οποίο κόπηκε στα δύο από τη σφοδρή σύγκρουση, βρίσκεται βυθισμένο σε βάθος περίπου 50 μέτρων.
Το 2007 οργανώθηκε ανέλκυση ενός από τους δύο τροχούς του ατμόπλοιου «Πατρίς», που χρηματοδοτήθηκε από χορηγία της οικογένειας Πατέρα. Στην επιχείρηση συνεργάστηκαν το Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης (που φιλοξενεί πλέον τον τροχό), το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και η καταδυτική ομάδα UFR-Team.
Περισσότερες πληροφορίες στα links
S/S Burdigala Project
Από την ομάδα ”Kea Dive Expedition”, στην μνήμη του Carl Spencer (1972-2009) και υπό την αιγίδα των Δήμου Κέας, Eργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας & Φυσικής Ωκεανογραφίας του Τμήματος Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών και Συλλόγου Ερασιτεχνών Αυτοδυτών ΤΗΘΥΣ.
Τον Σεπτέμβρη του 2008 η ομάδα του Kea Dive Expedition ξεκίνησε να καταδυθεί στο μέχρι τότε «Άγνωστο Ναυάγιο της Κέας», περί το 1,5 μίλι δυτικά του κόλπου του Αγ. Νικολάου στην Κέα και σε βάθος περί τα 60μ, έχοντας διερευνήσει δυο σενάρια για την πιθανή ταυτότητα του πλοίου που θα ερευνούσε. Τελικά όμως το πλοίο που αποκαλύφθηκε στον βυθό της Κέας ήταν το υπερωκεάνιο S/S Burdigala, περισσότερο γνωστό στην ιστορία της παγκόσμιας ναυτιλίας σαν S/S Kaiser Friedrich, που θεωρείται σαν ένα από τα πιο όμορφα αλλά και άτυχα πλοία που υπήρξαν. Η παραγγελία του έγινε από μια από τις πιο σημαντικές Γερμανικές εταιρείες, με σκοπό να διεκδικήσει τα πρωτεία ταχύτητας και πολυτέλειας του υπερατλαντικού ανταγωνισμού, αλλά απέτυχε να αντεπεξέλθει στον όρο του συμβολαίου για ταχύτητα 22 κόμβων. Η αποτυχία αυτή το καταδίκασε να παραμείνει το μεγαλύτερο διάστημα αδρανές, με την ενεργή δράση του να μην ξεπερνά συνολικά τα πέντε χρόνια. Καθελκύστηκε το 1898, είχε μήκος 183 μέτρων, πλάτος 19,4 μ., τονάζ 20.480 ΚΟΧ και τορπιλίσθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1916 από το γερμανικό υποβρύχιο U-73 (ή μάλλον προσέκρουσε σε νάρκη που είχε τοποθετήσει αυτό), ενώ είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ναυάγιο που έχει ανακαλυφθεί στις ελληνικές θάλασσες μετά το HMHS Britannic, το αδελφό πλοίο του Τιτανικού. Τα δύο αυτά πλοία βυθίστηκαν την ίδια εποχή (το Britannic μία εβδομάδα αργότερα), στην ίδια γεωγραφική περιοχή (σε λιγότερο από 2,5 μίλια απόσταση) και κατά πάσα πιθανότητα από ενέργειες του ίδιου υποβρυχίου.
Η ομάδα, εκτός της έρευνας πεδίου που πραγματοποίησε καταδυόμενη στο ναυάγιο του S/S Burdigala (1η, 3η και 4η αποστολή, 21–30 Σεπτεμβρίου 2008, 31 Μαΐου – 5 Ιουνίου 2010, 15–19 Οκτωβρίου 2012), ακολούθησε το ιστορικό περιβάλλον του πλοίου ερευνώντας σε αρχεία, βιβλιοθήκες, άρθρα, μουσεία και προσωπικές συλλογές. Έχοντας συλλέξει τα κομμάτια ενός μεγάλου ιστορικού puzzle (άρθρα, πίνακες, φωτογραφίες, εικόνες και λοιπά ντοκουμέντα), παρουσιάζει την ιστορία του πλοίου και σαν S/S Kaiser Friedrich και σαν S/S Burdigala, στην πολύ αξιόλογη ιστοσελίδα της, η οποία φέρει τον τίτλο “S/S Burdigala Project”.
Περισσότερες πληροφορίες στο link
Αρχαίος πύργος Αγίας Μαρίνας
Ο πύργος στην Αγ. Μαρίνα είναι μνημείο μοναδικής αξίας για την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική. Αποτελεί το καλύτερα σωζόμενο παράδειγμα τετράγωνου αυτόνομου πύργου των υστεροκλασικών χρόνων (4ος αι. π.Χ.), ο οποίος διατηρεί τμήματά του σχεδόν μέχρι το αρχικό ύψος τους, ενώ εμφανίζει μοναδικές αρχιτεκτονικές και μορφολογικές ιδιαιτερότητες. Παραπλήσια παραδείγματα μεμονωμένων πύργων που σώζονται σε μεγάλο ύψος είναι ο πύργος του Χειμάρρου στη Νάξο (ύψους 14,90 μ., διαμέτρου 9,20 μ.) και ο πύργος του Αγ. Πέτρου στην Άνδρο (ύψους 19,80 μ., διαμέτρου 9,70 μ.), αλλά σε αμφότερες τις περιπτώσεις πρόκειται για πύργους κυκλικής κάτοψης.
Στην Κέα, όπως και σε πλήθος άλλων περιοχών της αρχαίας Ελλάδας, υπήρχε πυκνό δίκτυο πύργων. Η χρησιμότητα των μεμονωμένων αρχαίων πύργων είναι θέμα πολυσύνθετο. Ο οχυρωματικός χαρακτήρας των κτισμάτων αυτών είναι αναμφισβήτητος. Ειδικότερα στην περίπτωση του πύργου της Αγ. Μαρίνας, ο συγκεκριμένος χαρακτήρας ενισχύεται από την υπερυψωμένη είσοδο και τον περιμετρικό εξώστη στη στέψη του κτηρίου. Όμως η θέση του, στο κέντρο καλλιεργήσιμης κοιλάδας και η εγγύτητα σε πηγή νερού τού προσδίδει και έναν αγροτικό χαρακτήρα.
Ο πύργος βρίσκεται στην ενδοχώρα της δυτικής Κέας, στο μέσον μιας επιμήκους κοιλάδας μεταξύ της αρχαίας πόλης της Κορησσού (σημερινό λιμάνι/Κορησσία) και της Ποιήεσσας (σημ. Ποίσσες) και περιβάλλεται από τα κατάλοιπα της μεταβυζαντινής μονής της Αγίας Μαρίνας, με το όνομα της οποίας είναι σήμερα γνωστός .
Πρόκειται για έναν τετράγωνο αυτόνομο πύργο με διαστάσεις 10Χ10 μ. περίπου και σωζόμενο ύψος 19,68 μ., ο οποίος στεγαζόταν με δίρριχτη στέγη και διέθετε πέντε επίπεδα. Η επικοινωνία ανάμεσα στα επίπεδα γινόταν με λίθινη κλίμακα πακτωμένη στους περιμετρικούς εξωτερικούς τοίχους. Τα επίπεδα διαχωρίζονταν σε διαμερίσματα με μεσότοιχο στον άξονα ανατολής -δύσης, ο οποίος εκτεινόταν σε όλο το ύψος του κτηρίου, αλλά και με άλλους εγκάρσιους τοίχους, στο Β΄ και Γ΄ όροφο. Στο ανώτερο όροφο υπήρχε περιμετρικός εξώστης, ο οποίος διέτρεχε και τις τέσσερις πλευρές του κτηρίου και στηριζόταν σε λίθινους προβόλους. Μικρός μεμονωμένος εξώστης υπήρχε και στη νότια πλευρά του στο ύψος του Γ΄ ορόφου. Η συνολική ωφέλιμη επιφάνεια του κτηρίου υπολογίζεται πως ήταν 276 τ.μ.
Η είσοδος του κτηρίου είναι υπερυψωμένη από το φυσικό έδαφος κατά 2,00 μ. και βρίσκεται στον άξονα της νότιας πλευράς. Ο πύργος διέθετε μεγάλα παράθυρα με πλαίσιο και γείσο από λευκό μάρμαρο, από τον Α΄ όροφο και άνω, στη νότια (κύρια όψη), την ανατολική και τη δυτική όψη ενώ στη βόρεια υπήρχαν μόνο σχιστοειδή ανοίγματα. Στον ανώτερο όροφο του κτηρίου, σε όλες τις πλευρές, διαμορφώνονταν μεγάλα ανοίγματα σε σειρά, τέσσερα σε κάθε πλευρά, τα οποία χωρίζονταν από ισομεγέθεις πεσσούς.
Ως υλικά δόμησης χρησιμοποιήθηκαν ο σχιστόλιθος και το γκρι δολομητικό μάρμαρο με λευκές φλεβώσεις. Σε σημεία προβολής, για διακοσμητικούς λόγους χρησιμοποιήθηκε τοπικό λευκό μάρμαρο. Το σύστημα δόμησης είναι το ακανόνιστο τραπεζιόσχημο, στο οποίο για την πλήρωση των μικρών κενών, χρησιμοποιούνται πλακοειδή βύσματα.
Ιστορικό καταρρεύσεων — Κατάσταση διατήρησης
Σύμφωνα με την περιγραφή και το χαρακτικό του P.O. Brønd-sted, ο οποίος επισκέφτηκε το χώρο το 1812, ο πύργος σωζόταν σχεδόν ακέραιος (χωρίς στέγη).
Το 1840 διαπιστώνεται από τον Ross μία πρώτη κατάρρευση τμήματος του δυτικού τοίχου του πύργου.
Τον Σεπτέμβριο του 1858 πραγματοποιείται μία σημαντική κατάρρευση (σχεδόν όλος ο ανατολικός τοίχος, τμήμα του δυτικού τοίχου, τμήμα του νότιου τοίχου, τμήμα του μεσότοιχου, μικρό άνω τμήμα του βόρειου τοίχου, τμήμα διαχωριστικού τοίχου βόρειου διαμερίσματος Γ΄ ορόφου, διαχωριστικός τοίχος νότιου διαμερίσματος Β΄ ορόφου Στις 4 Οκτωβρίου του 2005 καταρρέει μικρό τμήμα της εξωτερικής παρειάς του νότιου τοίχου του οικοδομήματος.
Στις 9 Νοεμβρίου του 2006, καταρρέει σημαντικό τμήμα του μεσότοιχου, στο ύψος του Β΄ ορόφου, το οποίο παρέσυρε μικρό τμήμα του δυτικού τοίχου.
Στις 16 Φεβρουαρίου του 2010 καταρρέει ένα αρκετά μεγάλο τμήμα της ιδιαιτέρως παραμορφωμένης εξωτερικής παρειάς του νότιου τοίχου.
Το έργο «Στερέωση αρχαίου πύργου Αγ. Μαρίνας»
Στις 30-9-2010 το έργο εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης & Νήσων Αιγαίου με συνολικό προϋπολογισμό 1.200.000,00 € και με χρονοδιάγραμμα από 1-10-2010 έως 31-12-2015. Η ευθύνη για την εκτέλεση των εργασιών στον πύργο ανατέθηκε στην «Επιστημονική Επιτροπή συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης των αρχαίων μνημείων της Κέας» που υπάγεται στην Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Σήμερα έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση των εργασιών στερέωσης του μνημείου, η οποία αφορά στην άμεση και προσωρινής φύσης στήριξη και σταθεροποίηση της υπάρχουσας ετοιμόρροπης κατάστασης. Έχουν συνταχθεί η αρχιτεκτονική και στατική μελέτη μερικής αποκατάστασης του πύργου και αναμένεται η έγκρισή τους. Επιπλέον, έχουν συντηρηθεί και συγκολληθεί, σχεδόν στο σύνολό τους, τα κατακείμενα αρχιτεκτονικά μέλη. Από τις επικουρικές εργασίες, έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η στερέωση/συμπλήρωση των σωζόμενων τοίχων του περιβόλου της μεταβυζαντινής μονής και έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση λιθόχτιστου οικίσκου στη ΝΔ γωνία του περιβόλου.
Οι εργασίες της δεύτερης φάσης, οι οποίες αφορούν στη μερική αναστήλωση του πύργου, θα περιλαμβάνουν: τμηματικές αποξηλώσεις, ανατάξεις, συντηρήσεις και συγκολλήσεις λίθων, επανατοποθετήσεις λίθων από τα πρόσφατα κατακρημνισμένα τμήματα και συμπλήρωση των τμημάτων αυτών και με νέο υλικό. Παράλληλα, προβλέπεται να ενισχυθεί η στατική αυτονομία του μνημείου με τη χρήση συνδετικών κονιαμάτων ή μεταλλικών στοιχείων. Μετά από την εξασφάλιση της στατικής αυτονομίας του μνημείου προβλέπεται η αποξήλωση και απομάκρυνση του ικριώματος.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015
Κείμενα, φωτογραφίες, σχεδιασμός: Δ. Μαυροκορδάτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός / Δρ Τ. Πανάγου, Αρχαιολόγος Σχέδια: Δ. Μαυροκορδάτου
Η Κόκκα
Η Κόκκα, παραθαλάσσια περιοχή εντός του κόλπου του Αγ. Νικολάου στη Κέα, που και σήμερα αναφέρεται με το ίδιο τοπωνύμιο, αποτέλεσε ανθρακαποθήκη ανεφοδιασμού ατμοπλοίων μεταξύ του 1898 και του 1940.